Słownik gramatyczny języka polskiego
-
Psikać – psiknąć5.09.20185.09.2018Szanowni Państwo,
czy istnieje poprawna forma dokonana czasownika psikać w znaczeniu ‘rozpylać wodę’? Wydaje mi się że w języku mówionym używa się czasem popsikać lub zpsikać, nie mogę jednak znaleźć żadnych informacji na ten temat.
-
puzzle i puzzel3.06.20123.06.2012Dzień dobry,
czy taka odmiana słowa puzzel (jeden element z całości) jest poprawna w l. poj.: puzzel, puzzla, puzzlowi, puzzel, o puzzlu, z puzzlem. Jaka jest poprawna wymowa: pucel czy puzzel?
Czy jeśli jeden puzzel jest pocięty na kawałki i składamy go, to w zdaniu: „Kiedy złożysz puzzel,… / Kiedy złożysz puzzla,…” powinniśmy użyć biernika (puzzel) czy dopełniacza (puzzla)?
Dziękuję za odpowiedź. -
rząd czasowników12.04.200212.04.2002Które bądź jakie czasowniki wymagają dopełniacza, np.: czego chcesz, czego słuchasz, a które biernika: co robisz??
-
semantycznie czy końcówkowo?11.01.201111.01.2011Piszę pracę na temat gramatyki kontrastywnej języka polskiego i niemieckiego (…). Chciałam zapytać o taką jedną rzecz, ponieważ kwestii tej nie mogłam znaleźć w żadnej gramatyce. Chodzi o to, ze jeżeli jest np. słowo nadrzędne OWOC i do tego słowa podrzędne: truskawka, marakuja, gruszka, porzeczka itd., czy przydział rodzaju żeńskiego odbywa się tutaj na zasadzie semantycznej, czy też morfologicznej, końcówkowej?
-
setki9.07.20079.07.2007Dzień dobry,
w tekście tłumaczenia zawarłam następujące zdanie: „Setki indyków padły, zarażone wirusem…”, kierując się tym, że „Setki… padły”. Ale teraz ogarniają mnie wątpliwości, czy jednak to zdanie nie powinno brzmieć: „Setki indyków padło, zarażonych wirusem…”. Bardzo proszę o rozstrzygnięcie tych wątpliwości. Dziękuję.
Z poważaniem
Magdalena Domaradzka -
Stawający do aktu
10.05.202210.05.2022Skąd wzięła się, używana nagminnie przez notariuszy, forma „stawający do aktu”?
Można stawać (do boju, a więc i do aktu zapewne), byliby to więc „stający do aktu”. Można stawić się u notariusza, zatem teoretycznie mógłby być „stawiający się do aktu”. Formy „stawający” nie widzę w słownikach i razi mnie ona przy czytaniu każdego współczesnego aktu notarialnego.
Pozdrawiam serdecznie
Stanisław Winiecki
-
sterować7.04.20037.04.2003Szanowni Państwo,
w technice często się mówi o sterowaniu w znaczeniu regulacji. We wcześniejszych wydaniach Słownika poprawnej polszczyzny rozróżniano oba znaczenia sterowania, nadając różne przypadki gramatyczne obiektom sterowania. Gdy była mowa o kierowaniu, sterowało się czymś (kimś), gdy zaś chodziło o regulację, sterowane było coś. Obecna reguła językowa w obu znaczeniach wyrazu narzuca tylko zastosowanie narzędnika. Czy w takim razie poprawne są tylko wyrażenia sterowanie silnikiem bądź układ sterowania silnikiem?
Z poważaniem
Tomasz Litwiniuk -
Stokłosy19.10.201719.10.2017Szanowni Państwo,
mam pytanie w związku z warszawską stacją metra Stokłosy. Nazwa pewnie wzięła się od ulicy Stokłosy lub osiedla Stokłosy. Czy ta zaś pochodzi od człowieka nazwiskiem Stokłosa, czy jest to liczba mnoga rzeczownika stokłosa? Krótko mówiąc: wsiadłem do metra na Stokłosy czy na Stokłosach? Mieszkam na (osiedlu) Stokłosy czy Stokłosach?
Z wyrazami szacunku
Czytelnik -
Syklów, batów 26.11.201626.11.2016Jak brzmi dopełniacz liczby mnogiej słów sykl (dawna jednostka wagowo-pieniężna) i bat (dawna miara objętości)?
Jeśli chodzi o sykl, to NSSP i Wielki słownik ortograficzny podają formę syklów, natomiast Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny podaje dwie poprawne formy: sykli i syklów.
-
szereg16.12.201116.12.2011W polskim wydaniu powieści Gangsterzy Klasa Βstergrena tłumacz użył zdania: „Szereg okoliczności sprawił, że mogłem powrócić do tego, co wydarzyło się przed dwudziestu pięciu laty”. Razi mnie ta forma – napisałbym raczej „Szereg okoliczności sprawiło, że…”, podobnie jak powiedziałbym „Szereg pytań sprawiło mi trudność”, a nie „Szereg pytań sprawił mi trudność”. Proszę o opinię oraz zasygnalizowanie, jaką zasadą gramatyczną należy się tu kierować.
